Komety popularnie

Zespół Dynamiki
Układu Słonecznego
i Planetologii

Prosty plakat kometarny

Omawiając naturę komet należy przede wszystkim podkreślić, że warkocze i świecąca koma (głowa) komety biorą się z aktywności stosunkowo małego jądra kometarnego, typowo o rozmiarach kilku kilometrów. Warto zwrócić uwagę na skalę zjawiska: kilometrowe jądro, które jest źródłem świecącej komy i warkoczy sięgających nawet setek milionów kilometrów (odległość Ziemi od Słońca to 150 milionów kilometrów). Aktywność zaś jest związana z sublimacją lodów z powierzchni jądra. Dlatego kometa staje się aktywna dopiero gdy dostatecznie zbliży się do Słońca, którego promieniowanie grzeje powierzchnię komety tym silniej im kometa jest bliżej naszej dziennej gwiazdy.
Ponieważ komety poruszają się zwykle po orbitach wydłużonych (elipsach) albo bardzo wydłużonych (elipsy o dużym mimośrodzie), to podczas swej podróży wokół Słońca, ich oddalenie od naszej dziennej gwiazdy może się ogromnie zmieniać. Stąd tylko w części swej orbity komety świecą i rozwijają warkocze. W dalszym od Słońca fragmencie orbity, bardzo trudno je dostrzec, gdyż jądro nie jest aktywne, a powierzchnia jądra pokryta jest pyłem i słabo odbija promieniowanie słoneczne – zaledwie kilka procent padającego promieniowania jest odbijane przez powierzchnię kometarną (dla porównania Ziemia odbija około 50% światła słonecznego, zaś Księżyc – 7%).

Plakat okazuje się bardzo pomocny w wyjaśnianiu natury komet. Poniżej schemat takiego plakatu, dzięki któremu w sposób przystępny można wyjaśnić czym są te niezwykłe, małe ciała naszego Układu Słonecznego. Nasz (wykonany na usztywnionym podkładzie z pianki i dlatego lekki i łatwy w użyciu; długość około 120 cm) sprawdził się podczas naszych pokazów i warsztatów bardzo dobrze. Pod schematem znajduje się krótki opis jakie wybrać zdjęcia czy obrazki do kolorowo zaznaczonych wstawek. Widać, że jest łatwy do przygotowania dla każdego. Jednakże jego jakość (i czytelność) będzie zależała nie tylko od dobrego wyboru zdjęć, ale także od starannie przygotowanych opisów zdjęć, w tym zdjęcia umieszczonego w tle.


Schemat plakatu wyjaśniającego naturę komet. W tym przykładzie tło plakatu przedstawia kometę C/2006 P1 McNaught, (źródło: galeria NASA).

Opis plakatu

Tło plakatu Do tego przykładu została wybrana kometa C/2006 P1 McNaught, której warkocz pyłowy rozciągał się praktycznie na całe niebo,
źródło: galeria NASA.
Wstawka A1 Tu proponujemy wybrać zdjęcie jądra którejś z komet, do których odbyły się misje kometarne, np. zdjęcia jądra komety 67P/Czuriumow/Gieresimenko dostarczyła nam niedawno sonda Rosetta, można je znaleźć na stronie ESA albo w galerii NASA).

Wstawka A2 Komety bardzo różnią się kształtem i wyglądem powierzchni. Dlatego tu można wstawić inne zdjęcie komety, np. komety 81P/Wild 2 lub 103P/Hartley 2. Warto zadbać, by na którymś ze zdjęć jąder kometarnych, było widać, że kometa sublimuje, tzn. by np. była widoczna struga lub strugi gazowo-pyłowe wychodzące z jądra.

Wstawka B1 Tu dajemy ,,klasyczne zdjęcie komety'', np. komety C/1995 O1 Hale'a-Boppa, albo jakiejś z niedawno odkrytych komet.

Wstawka C1 Komety to kruche ciała Układu Słonecznego i stosunkowo często podlegają rozpadowi, podczas którego może oderwać się kawałek jej jądra, albo kometa może całkiem się rozpaść. By to podkreślić warto na plakacie umieścić zdjęcie obrazujące taki rozpad (przykład 1, przykład 2).

Uwaga Opisy powinny być starannie zaplanowane i opisywać co widać na zdjęciu. Pod każdym zdjęciem należy podać autora zdjęcia, albo opisać skąd zostało wzięte. Jeśli prawa autorskie wymagają uzyskania zgody autora zdjęcia – należy ją uzyskać.

Zespół Dynamiki Układu Słonecznego i Planetologii , 2015.